Өсүмдүктөрдүн көмүртек булалары
Көмүртек булалары жарандык инженерия, авиация жана аскердик өнөр жай сыяктуу жашообуздун көптөгөн тармактарында революция жасады. Алар болоттон беш эсе күчтүү, бирок абдан жеңил. Алар ошондой эле, тилекке каршы, салыштырмалуу кымбат. Колорадо штатындагы Улуттук энергиянын кайра жаралуучу булактарынын лабораториясынын изилдөөчүлөр тобу кайра жаралуучу булактардан көмүртек булаларын өндүрүү технологиясын иштеп чыгышты. Мунун аркасында алардын баасын бир топ төмөндөтүүгө жана ошол эле учурда парник газдарынын эмиссиясын кыскартууга болот.
Көмүртек булалары жогорку катуулугу, жогорку механикалык бекемдиги жана аз салмагы менен мүнөздөлөт. Бул касиеттеринен улам, алар көп жылдар бою башка нерселер менен катар курулушта колдонулат. учактар, спорттук машиналар, ошондой эле велосипед жана теннис ракеткалары. Алар мунай тектүү полимерлердин (негизинен полиакрилонитрил) пиролиз процесси аркылуу алынат, бул полимердик жипчелерди 3000 ℃ чейинки температурада, кычкылтексиз жана жогорку басымда көп саат ысытууну камтыйт. Бул буланы толугу менен карбондаштырат - көмүртектен башка эч нерсе калбайт. Бул элементтин атомдору ирээттүү алты бурчтуу түзүлүштү түзөт (графит же графенге окшош), ал көмүртек жипчелеринин укмуштуу касиеттери үчүн түздөн-түз жооптуу.
Америкалыктар пиролиз стадиясынын өзүн өзгөртүүнү пландаштырышпайт. Тескерисинче, алар өздөрүнүн негизги сырьёсун, полиакрилонитрилди өндүрүү жолун өзгөртүүнү каалашат. Бул полимерди синтездөө үчүн учурда чийки нефтини кайра иштетүүдөн өндүрүлгөн акрилонитрил керектелет. Колорадо окумуштуулары аны органикалык айыл чарба калдыктары менен алмаштырууну сунушташат. Мындай биомассадан алынган канттарды тандалган микроорганизмдер ачытып, андан кийин алардын продуктулары акрилонитрилге айланат. Өндүрүш адаттагыдай эле уланууда.
Бул процессте кайра жаралуучу чийки заттарды колдонуу атмосферага парник газдарынын чыгарылышын азайтууга жардам берет. Рынокто полиакрилонитрилдин болушу да көбөйөт, бул анын негизиндеги көмүртек булаларына баанын төмөндөшүнө алып келет. Бул ыкманы өнөр жайлык колдонуу үчүн күтүү гана калат.
булак: popsci.com, сүрөт: upload.wikimedia.org
